Drgania w Gminie Miedźna.

Z uwagi na liczne skargi mieszkańców w przedmiocie odczuwania drgań mogących być następstwem prowadzonej działalności górniczej, Wójt Gminy Miedźna wystosował pismo do spółki TAURON Wydobycie S.A. z prośbą o wyjaśnienie przyczyn oraz wskazania sposobu zgłaszania wynikłych z tego tytułu szkód.

W odpowiedzi Spółka poinformowała, iż w obszarze górniczym ZG Brzeszcze nigdy nie wystąpiło tąpnięcie. Ze względu na nieścisłości dotyczące używanych pojęć związanych z występującymi wstrząsami górotworu, Spółka wyjaśniła ich znaczenie.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie zagrożeń naturalnych w zakładach górniczych (Dz. U. 2013 poz 230 z późn. zm.), rozróżnia się następujące podstawowe definicje dotyczące zagrożenia tąpaniami: wstrząs górotworu, odprężenie oraz tąpnięcie:

• wstrząsem górotworu jest nagłe wyładowanie energii skumulowanej w górotworze, objawiające się drganiami górotworu,
• odprężeniem jest zjawisko dynamiczne spowodowane wstrząsem górotworu, w wyniku którego wyrobisko lub jego część uległo uszkodzeniu w stopniu niepowodującym utraty jego funkcjonalności lub pogorszenia bezpieczeństwa jego użytkowania albo powodującym nieznaczną utratę jego funkcjonalności lub nieznaczne pogorszenie bezpieczeństwa jego użytkowania,
• tąpnięciem jest zjawisko dynamiczne spowodowane wstrząsem górotworu, w wyniku którego wyrobisko lub jego część uległo zniszczeniu albo uszkodzeniu w stopniu powodującym całkowitą albo znaczną utratę jego funkcjonalności lub całkowite albo znaczne pogorszenie bezpieczeństwa jego użytkowania.

Zakład Górniczy Brzeszcze boryka się wyłącznie ze zjawiskiem wstrząsów górotworu. We wszystkich zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny na głębokościach poniżej 400 m. eksploatacji mogą towarzyszyć wstrząsy górnicze wynikające z ciśnienia górotworu oraz jego budowy geologicznej. Wstrząsy występujące w ZG Brzeszcze powstają podczas eksploatacji na skutek zawału skał stropowych.

Źródłem wstrząsów o energiach rzędu 10² – 10⁵ [J] jest załamywanie się warstw skał stropowych do wysokości około 50 m. nad eksploatowanym pokładem.

Źródłem wstrząsów wysokoenergetycznych o energiach większych niż 10⁵ [J] są piaskowce zalegające do 300 m pod powierzchnią terenu.

Kopalniana Stacja Geofizyki Górniczej prowadzi rejestrację wszystkich wstrząsów górotworu towarzyszących prowadzonym robotom górniczym. Każdorazowo po wystąpieniu wstrząsu o energii E ≥ 1×10⁵[J] zaistniałego na obszarze górniczym ZG Brzeszcze dokonywana jest weryfikacja obliczonej energii przez Górnośląską Regionalną Sieć Sejsmologiczną Głównego Instytutu Górnictwa w Katowicach, która informacje o zarejestrowanych wstrząsach górotworu publikuje na swojej stronie internetowej. W załączniku przedstawiono tabelaryczne zestawienie wstrząsów o energii ≥ 1×10⁵[J], które wystąpiły w związku z prowadzona eksploatacją ZG Brzeszcze od roku 2018.

Jednocześnie Spółka poinformowała, iż Zakład Górniczy Brzeszcze prowadzi monitoring drgań gruntu za pomocą aparatury służącej do rejestracji prędkości i przyspieszeń drgań na powierzchni oraz do oceny potencjalnych skutków drgań na powierzchnię przy wykorzystaniu 7 stopniowej skali GSIS-2017 opracowanej przez Główny Instytut Górnictwa w Katowicach.

Zgodnie z przedstawionymi danymi, wszystkie dotąd zarejestrowane przyspieszenia drgań gruntu, zgodnie z charakterystyką oddziaływań mieszczą się według skali GSIS-2017 w przeważającej ilości w stopniu intensywności sejsmicznej 0 i I, a jedynie w kilku przypadkach w stopniu II. Według skali GSIS-2017 opis skutków drgań dla wymienionych stopni intensywności przedstawia się następująco:

• drgania w 0 stopniu intensywności sejsmicznej są nieszkodliwe dla wszystkich elementów konstrukcyjnych i niekonstrukcyjnych budynków, nie powodują powiększania się istniejących uszkodzeń w budynkach, są praktycznie nieodczuwalne przez ludzi znajdujących się w budynkach,
• drgania w I stopniu intensywności sejsmicznej są nieszkodliwe dla wszystkich elementów konstrukcyjnych i niekonstrukcyjnych budynków, drgania wywołane silnymi wstrząsami, wywołują lekkie kołysanie całego budynku, wiszące przedmioty mogą się kołysać, otwarte drzwi i okna mogą się same zamykać,
• drgania w II stopniu intensywności sejsmicznej są nieszkodliwe dla wszystkich elementów konstrukcyjnych i nieuszkodzonych elementów niekonstrukcyjnych budynków, drgania w pojedynczych przypadkach mogą powodować nieznaczne powiększanie się już istniejących uszkodzeń elementów takich jak: wydłużenie zarysowań i pęknięć, odpadanie niewielkich fragmentów odspojonych tynków wewnętrznych i zewnętrznych, odspajanie słabo przyklejonych płytek ceramicznych, intensyfikację zarysowań na stykach wadliwie wykonanych okładzin z płyt gipsowo-kartonowych. Wstrząsy mogą być silnie odczuwane na powierzchni zarówno w budynkach, jak i na zewnątrz. Wielu ludzi budzi się, jeśli wstrząs wystąpi w nocy. Talerze i zastawy szklane mogą drgać, brzęczeć, a czasami się potłuc. Wiszące przedmioty silnie się kołyszą. Meble mogą drgać, a czasami się przesuwać.

W aktualnym Planie Ruchu TAURON Wydobycia S.A. ZG Brzeszcze w Brzeszczach, obowiązującym do 31 grudnia 2021r., w zakresie oddziaływania wstrząsów pochodzenia górniczego na obiekty powierzchniowe dla prowadzonej i projektowanej eksploatacji w obszarze górniczym ZG Brzeszcze, prędkość drgań dla prognozowanych wstrząsów górotworu wyniesie maksymalnie do 0,018 [m/s], a przyspieszenie drgań maksymalnie do 0,510 [m/s²]. Jak dotąd nie odnotowano przekroczenia wartości przedstawionych w prognozach. Analiza wszystkich czynników mających wpływ na efekt sejsmiczny drgań powierzchni związanych z prognozowanymi wstrząsami eksploatacyjnymi wykazuje, że nie przewiduje się w tym aspekcie zagrożenia bezpieczeństwa powszechnego na terenie górniczym ZG Brzeszcze.

Zakład Górniczy Brzeszcze – TAURON Wydobycie nie prowadzi wydobycia pod Gminą Miedźna.

Dla mieszkańców okolicznych gmin w ZG Brzeszcze funkcjonuje zautomatyzowany system zapisu informacji o odczuciach lub uszkodzeniach spowodowanych wystąpieniem wstrząsu górotworu pod numerem telefonu 32/716 54 99. Wnioski o naprawienie szkody w budynkach lub budowlach powstałych w wyniku wstrząsów, można wysłać pocztą na adres:

TAURON Wydobycie S.A. 43-600 Jaworzno ul. Grunwaldzka 37

lub elektronicznie na adres: sekretariat@tauron-wydobycie.pl